Những tác động của công nghệ số đến xu hướng của cuộc sống và giáo dục trong tương lai.
Những tác động của công nghệ số đến xu hướng của cuộc sống và giáo dục.
Cuộc cách mạng kỹ thuật số đã biến đổi gần như mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại. Công nghệ kỹ thuật số hiện nay đã thâm nhập sâu vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta, từ cách chúng ta giao tiếp và làm việc đến cách chúng ta học tập và giải trí. Sự thay đổi lớn này có tác động sâu sắc đến các xu hướng xã hội và thực tiễn giáo dục, định hình lại các kỹ năng cần thiết để phát triển trong một thế giới ngày càng kết nối.
Khi chúng ta hướng đến bối cảnh công nghệ kỹ thuật số, các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo(AI), học máy(ML) và Internet vạn vật(IoT) đang thúc đẩy sự đổi mới với tốc độ chưa từng có. Những tiến bộ này đang tạo ra những cơ hội mới đồng thời đặt ra những thách thức trong các lĩnh vực như quyền riêng tư, đạo đức và sự thích ứng của lực lượng lao động. Để hiểu toàn bộ phạm vi của những thay đổi này, điều quan trọng là phải xem xét xem công nghệ kỹ thuật số đang ảnh hưởng như thế nào đến xu hướng cuộc sống, chuyển đổi giáo dục và định hình tương lai của công việc và xã hội.
Những công nghệ kỹ thuật số mới nổi.
1. Trí tuệ nhân tạo và học máy.
Trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (ML) đang chuyển đổi các ngành công nghiệp và định hình lại cách thức hoạt động của các doanh nghiệp. Các thuật toán học máy sử dụng dữ liệu để tìm hiểu, điều chỉnh, đề xuất và đưa ra suy luận, trở nên chính xác hơn khi lặp lại [1]. Công nghệ này giúp các tổ chức khám phá những hiểu biết sâu sắc ẩn giấu trong lượng dữ liệu khổng lồ, tránh các phương pháp phân tích truyền thống tốn kém và mất thời gian [1].
Sự phát triển của ML đã được thúc đẩy bởi việc tạo ra lượng dữ liệu đáng kinh ngạc và sự khởi đầu của mạng lưới thần kinh nhân tạo và học sâu [1]. Ngày nay, có nhiều công ty đã triển khai ML để khám phá những hiểu biết ẩn giấu trong khối lượng dữ liệu khổng lồ mà không con người nào có thể nghiên cứu ở quy mô hoặc tốc độ đó[1]. Để cải thiện độ chính xác và hiệu quả của mô hình ML, các tổ chức đang áp dụng các phương pháp thực hành hoạt động học máy (MLOps) [1].
2. Blockchain và tiền điện tử
Công nghệ chuỗi khối, cho phép sự tồn tại của tiền điện tử, đang thu hút được sự chú ý của nhiều ngành công nghiệp khác nhau [2]. Bitcoin, loại tiền điện tử được công nhận nhiều nhất, sử dụng blockchain làm công nghệ cơ bản [2]. Tiền điện tử là một phương tiện trao đổi kỹ thuật số sử dụng các kỹ thuật mã hóa để xác minh việc chuyển tiền và kiểm soát việc tạo ra các đơn vị tiền tệ [2].
Tiềm năng của Blockchain vượt ra ngoài tiền điện tử. Đó là một sổ cái phi tập trung của tất cả các giao dịch trên mạng ngang hàng, cho phép người tham gia xác nhận giao dịch mà không cần cơ quan thanh toán bù trừ trung tâm [2]. Công nghệ này có các ứng dụng trong giải pháp blockchain doanh nghiệp, tính bền vững, mã thông báo, chuyển tiền và theo dõi chuỗi cung ứng [2].
3. 5G và Internet vạn vật(IoT)
Sự hội tụ của 5G và Internet of Things (IoT) đánh dấu một thời điểm then chốt trong tiến bộ công nghệ [3]. 5G, thế hệ công nghệ không dây thứ năm, hứa hẹn tốc độ cực nhanh, độ trễ cực thấp và dung lượng tăng mạnh [3]. IoT hình dung ra một thế giới nơi các vật thể hàng ngày được gắn các cảm biến và bộ truyền động, thu thập và trao đổi dữ liệu để tạo ra một mạng lưới kết nối rộng lớn [3].
Sức mạnh tổng hợp này đang chuyển đổi các ngành công nghiệp, từ thành phố thông minh và chăm sóc sức khỏe sang phương tiện tự hành và tự động hóa công nghiệp [3]. Theo Markets and Markets, thị trường IoT 5G toàn cầu được định giá 13,20 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ đạt 59,70 tỷ USD vào năm 2028, với tốc độ CAGR là 35,1% trong giai đoạn dự báo [3]. Sự kết hợp giữa 5G và IoT đang cho phép liên lạc và trao đổi dữ liệu liền mạch giữa các thiết bị ở quy mô chưa từng có, thúc đẩy sự đổi mới và hiệu quả trên nhiều lĩnh vực khác nhau [3].
Khoảng cách kỹ năng số
1. Những thách thức về lực lượng lao động hiện tại
Khoảng cách kỹ năng công nghệ kỹ thuật số đặt ra một thách thức đáng kể đối với lực lượng lao động đang phát triển nhanh chóng ngày nay. Diễn đàn Kinh tế Thế giới ước tính rằng 150 triệu việc làm công nghệ mới sẽ được tạo ra trên toàn cầu trong 5 năm tới, với 77% tổng số công việc đòi hỏi kỹ năng công nghệ số của người lao động vào năm 2030 [4]. Tuy nhiên, các doanh nghiệp hiện đang phải đối mặt với tình trạng thiếu kỹ năng công nghệ số trên toàn cầu, chỉ có 33% việc làm công nghệ trên toàn thế giới có lao động có kỹ năng cần thiết [4]. Sự thiếu hụt này khiến 54% lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng họ đã mất lợi thế cạnh tranh do thiếu nhân tài [4].
2. Thích ứng hệ thống giáo dục
Để giải quyết khoảng cách kỹ năng số, cần phải phối hợp các nỗ lực toàn cầu về giáo dục và đào tạo kỹ năng số [5]. Đại dịch COVID-19 đã đẩy nhanh quá trình số hóa giáo dục, nêu bật tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng quyền công dân kỹ thuật số cùng với bộ kỹ năng kỹ thuật số rộng hơn [5]. Giáo dục sớm rất quan trọng trong việc giải quyết khoảng cách kỹ năng ngày càng tăng, tập trung vào việc nâng cao nhận thức về toàn ngành và truyền bá đến các trường học và cố vấn nghề nghiệp [6].
3. Sáng kiến đào tạo doanh nghiệp
Các tổ chức đang triển khai nhiều sáng kiến khác nhau để giải quyết khoảng cách về kỹ năng kỹ thuật số. Ví dụ, Walmart đã triển khai các chương trình đào tạo để trang bị cho các cộng sự của mình những kỹ năng kỹ thuật số cần thiết, nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm của khách hàng [7]. Tương tự, Ford đã đưa ra sáng kiến ’Ford Smart Mobility’, cho thấy 67% nhân viên cảm thấy chưa chuẩn bị cho những thay đổi công nghệ sắp tới [7]. Đào tạo kỹ thuật số của doanh nghiệp cung cấp một cách linh hoạt và hiệu quả để cung cấp giáo dục, khiến nó trở thành một thành phần quan trọng trong chiến lược doanh nghiệp hiện đại [8]. Các chương trình đào tạo này có thể mang lại những cải tiến đáng kể, chẳng hạn như nhân viên được đào tạo kỹ thuật số của CBRE tiết kiệm được 1-2 giờ mỗi tuần và 95% lãnh đạo cảm thấy tự tin khi làm việc với dữ liệu [8].
Công nghệ số và đổi mới
1. Hệ sinh thái khởi nghiệp
Hệ sinh thái khởi nghiệp đã trở thành động lực quan trọng cho sự đổi mới trong thời đại kỹ thuật số. Những mạng lưới phức tạp gồm con người, tổ chức và nguồn lực này tạo ra môi trường thuận lợi cho việc khởi động và phát triển các công ty khởi nghiệp mới [5]. Chúng thu hút các bên liên quan khác nhau, bao gồm các công ty lớn, công ty khởi nghiệp, trường đại học và vốn đầu tư mạo hiểm, để tạo điều kiện cho sức mạnh tổng hợp và hợp tác [5]. Hệ sinh thái Thung lũng Silicon là một ví dụ điển hình, thúc đẩy các mô hình kinh doanh đột phá và dẫn đầu về công nghệ [5]. Các sáng kiến khác, như Trung tâm kỹ thuật số ở Ireland, cung cấp không gian cộng tác cho các công ty kỹ thuật số địa phương mở rộng quy mô và phát triển [5].
2. Nghiên cứu và phát triển kỹ thuật số
Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển toàn cầu đã đạt gần 1,70 nghìn tỷ USD, trong đó các ngành công nghiệp phần mềm và internet, ô tô, chăm sóc sức khỏe, máy tính và điện tử dẫn đầu [4]. Khoản đầu tư vào R&D này rất quan trọng cho sự đổi mới và cải tiến của các tổ chức thuộc mọi quy mô [4]. Điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học dữ liệu là những lĩnh vực trọng tâm chính của bộ phận R&D [4]. Các khả năng nâng cao của AI đang cho phép các dịch vụ kinh doanh sáng tạo và phức tạp hơn, với 51% số người tham gia khảo sát mong đợi sẽ tăng khoản đầu tư vào AI của họ từ 10% trở lên trong năm tài chính tiếp theo [4].
3. Nền tảng đổi mới dạng mở(Open Innovation Platforms)
Các nền tảng đổi mới mở đã nổi lên như những công cụ mạnh mẽ để hỗ trợ cộng tác và chia sẻ kiến thức giữa các tổ chức và cá nhân [6]. Các nền tảng này tạo điều kiện thuận lợi cho các cách tiếp cận khác nhau đối với đổi mới mở, bao gồm các mô hình từ ngoài vào trong, từ trong ra ngoài và mô hình kết hợp [6]. Chúng mang lại những lợi ích như tăng khả năng tiếp cận đối tượng, tiếp cận kiến thức đa dạng và các giải pháp hiệu quả về chi phí [6]. Các công ty như Signify đã tận dụng thành công các nền tảng đổi mới mở để tiếp cận nhiều ý tưởng và chuyên môn hơn, thúc đẩy các nỗ lực đổi mới và thúc đẩy văn hóa hợp tác [6].
Ví dụ:
GitHub: Đây là nền tảng mà các nhà phát triển phần mềm có thể chia sẻ mã nguồn và hợp tác với nhau để phát triển các dự án phần mềm mã nguồn mở. Các tổ chức và lập trình viên từ khắp nơi trên thế giới có thể đóng góp ý tưởng và cải tiến phần mềm chung.
InnoCentive: Là nền tảng kết nối các tổ chức y tế với cộng đồng nhà khoa học và nhà nghiên cứu trên toàn thế giới để tìm giải pháp cho những thách thức y học phức tạp. Các doanh nghiệp có thể đưa ra các vấn đề cần giải quyết, và bất kỳ ai cũng có thể đóng góp ý tưởng sáng tạo để giải quyết những vấn đề đó.
OpenIDEO: Đây là một nền tảng giúp kết nối các nhà sáng tạo, doanh nghiệp và tổ chức xã hội để cùng nhau giải quyết các thách thức toàn cầu, như vấn đề về môi trường, giáo dục hay y tế. Người dùng có thể đưa ra ý tưởng, nhận góp ý từ cộng đồng, và cùng cải tiến giải pháp.
Quirky: Một nền tảng cho phép bất kỳ ai cũng có thể đề xuất ý tưởng sản phẩm mới, sau đó cộng đồng và các chuyên gia có thể giúp cải tiến và hoàn thiện ý tưởng. Nếu ý tưởng được chọn để sản xuất, người đề xuất sẽ được chia sẻ lợi nhuận.
Kickstarter: Một nền tảng gọi vốn cộng đồng (crowdfunding), nơi các doanh nghiệp khởi nghiệp hoặc cá nhân có thể đưa ra ý tưởng và nhận sự đóng góp từ cộng đồng để biến ý tưởng đó thành hiện thực. Đây là một hình thức đổi mới mở, vì nó tận dụng sự hỗ trợ tài chính từ nhiều nguồn khác nhau để phát triển sản phẩm mới.
Những cân nhắc về đạo đức trong thời đại kỹ thuật số
1. Đạo đức và thành kiến AI
Khi công nghệ kỹ thuật số tiến bộ, mối quan tâm về đạo đức, quyền riêng tư và bảo mật trong AI ngày càng trở nên quan trọng. Một trong những lĩnh vực được quan tâm chính là độ lệch trong các hệ thống AI, có thể làm sai lệch kết quả đầu ra theo hướng có lợi cho một số bộ dữ liệu nhất định [9]. Các ví dụ gần đây bao gồm các công cụ tuyển dụng dựa trên AI thể hiện sự thiên vị đối với phụ nữ và hệ thống nhận dạng khuôn mặt thể hiện sự thiên vị đối với một số dân tộc nhất định [9]. Để giải quyết những vấn đề này, các tổ chức cần xác định mức độ thiên vị có thể xâm nhập và thực hiện các biện pháp kiểm soát nội bộ phù hợp [9].
2. Quy định về quyền riêng tư dữ liệu
Các quy định về quyền riêng tư dữ liệu đã phát triển để bảo vệ người tiêu dùng trong thời đại kỹ thuật số. Quy định bảo vệ dữ liệu chung của EU (GDPR) quản lý việc thu thập, sử dụng và bảo mật dữ liệu từ cư dân EU, với mức phạt lên tới 20 triệu euro hoặc 4% tổng doanh thu toàn cầu nếu không tuân thủ [10]. Tại Hoa Kỳ, nhiều luật cấp tiểu bang đã được ban hành, chẳng hạn như Đạo luật về quyền riêng tư của người tiêu dùng California (CCPA) và Đạo luật bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng Virginia (CDPA), cấp cho người tiêu dùng quyền đối với dữ liệu cá nhân của họ [10].
3. Sức khỏe kỹ thuật số
Sức khỏe kỹ thuật số đã trở thành một khái niệm quan trọng trong y tế công cộng. Nó bao gồm tác động của công nghệ kỹ thuật số đến sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc [11]. Việc sử dụng quá nhiều màn hình và kết nối liên tục có thể dẫn đến các vấn đề về thể chất như mỏi mắt kỹ thuật số và các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo lắng [11]. Để thúc đẩy phúc lợi kỹ thuật số, các cá nhân và tổ chức nên tập trung vào việc tạo thói quen lành mạnh, thiết lập ranh giới và lưu ý đến việc sử dụng công nghệ [11].
Phần kết luận
Cuộc cách mạng kỹ thuật số có tác động sâu sắc đến cuộc sống hiện đại, định hình lại cách chúng ta giao tiếp, làm việc và học tập. Từ AI và blockchain đến 5G và IoT, các công nghệ mới nổi đang thúc đẩy đổi mới với tốc độ chưa từng có, tạo ra những cơ hội mới đồng thời đặt ra những thách thức trong các lĩnh vực như quyền riêng tư và đạo đức. Khoảng cách kỹ năng kỹ thuật số đã trở thành một vấn đề cấp bách, khi các doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động có năng lực kỹ thuật số cần thiết. Để giải quyết vấn đề này, người ta ngày càng tập trung vào việc điều chỉnh hệ thống giáo dục và thực hiện các sáng kiến đào tạo doanh nghiệp.
Khi chúng ta tiến về phía trước, điều quan trọng là phải xem xét ý nghĩa đạo đức của những tiến bộ công nghệ này. Các vấn đề như thiên vị AI, quyền riêng tư dữ liệu và phúc lợi kỹ thuật số cần được quan tâm cẩn thận để đảm bảo rằng sự đổi mới mang lại lợi ích cho toàn xã hội. Hệ sinh thái khởi nghiệp và các nền tảng đổi mới mở đang đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các ý tưởng và hợp tác mới.
Tóm lại, thời đại kỹ thuật số mang đến những khả năng thú vị, nhưng nó cũng đòi hỏi chúng ta phải lưu tâm đến những tác động của nó và cùng nhau hợp tác để định hình một tương lai vừa tiên tiến về mặt công nghệ vừa phù hợp về mặt đạo đức.
#xuhuongcongnghemoi #nhungtacdongxuhuongcongnghemoivaocuocsong #tacdongcongnghevaogiaoduc #tacdongcongnghevaocuocsong #tacdongcongnghevaovieclam
Tham khảo
[1] – https://www.evalueserve.com/top-projected-trends-in-machine-learning-for-2023/
[3] – https://appinventiv.com/blog/5g-iot-technology/
[4] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9684747/
[5] – https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666412722000137
[6] – https://www.un.org/en/un75/impact-digital-technologies
[7] – https://www.techtarget.com/searchenterpriseai/tip/9-top-AI-and-machine-learning-trends
[8] – https://www.aiacceleratorinstitute.com/top-8-machine-learning-trends-in-2023/
